Sáng kiến làm lợi hàng chục tỷ đồng/năm cho doanh nghiệp và người trồng mía
Nhóm tác giả sáng kiến “Hoàn thiện quy trình trồng, chăm sóc giống mía KK3 và chuyển giao ra sản xuất đại trà”
Sáng kiến từ những khó khăn
Giống mía là tiền đề, cơ sở đầu tiên quan trọng nhất để áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Năm 2005, dịch bệnh chồi cỏ trên cây mía chỉ mới xuất hiện rải rác trên một số điểm trên vùng nguyên liệu NASU. Năm 2007, dịch bùng phát dữ dội, lan rộng ra khắp vùng nguyên liệu với diện tích bị nhiễm lên đến 50%; nhiều thửa ruộng bị bệnh chồi cỏ nặng, năng suất mía giảm từ 50-70%, chất lượng mía giảm mạnh, hệ quả là người nông dân trắng tay, nhà máy thiếu nguyên liệu để hoạt động.
Bà con nông dân huyện Quỳ Hợp trồng giống mía KK3 cung cấp nguyên liệu cho Nhà máy Đường NASU. (Ảnh Báo NA)
Để đối phó với dịch chồi cỏ, UBND tỉnh Nghệ An công bố dịch và ban hành chính sách hỗ trợ cho nông dân khi tiêu hủy mía bị bệnh và trồng lại bằng giống sạch bệnh với trị giá 2,5 triệu đồng/ha; công ty mía đường hỗ trợ 2 triệu đồng ha và đầu tư cho nông dân vay tiền để trồng mía. Bên cạnh đó, các nhà khoa học đầu ngành đến Nghệ An tìm hiểu, xác định nguyên nhân gây bệnh, đề xuất các biên pháp quản lý để duy trì, ổn định vùng nguyên liệu…
Trên cơ sở nghiên cứu tài liệu về giống mía của Thái Lan, nơi lai tạo ra giống mía KK3; phân tích và đánh giá các giải pháp trồng và chăm sóc, bón phân trên vùng nguyên liệu NASU. Năm 2020-2021, Bộ phận Nghiên cứu và Phát triển (R&D) của Công ty Mía đường Nghệ An gồm các anh Trần Xuân Hòa (kỹ sư nông học), Cao Chiến Thuật (kỹ sư giống mía), Nguyễn Hoàng Sơn Phong (kỹ sư bảo vệ thực vật) đã xây dựng, thực hiện các thí nghiệm trên đồng ruộng; so sánh, đánh giá kết quả với các biện pháp nông dân đang triển khai, từ đó hoàn thiện sáng kiến “Hoàn thiện quy trình trồng, chăm sóc giống mía KK3 và chuyển giao ra sản xuất đại trà”.
Những ưu thế từ việc áp dụng sáng kiến
Nói về sáng kiến “Hoàn thiện quy trình trồng, chăm sóc giống mía KK3 và chuyển giao ra sản xuất đại trà”, anh Cao Chiến Thuật, đại diện cho nhóm nghiên cứu cho biết: “Trên cơ sở phối hợp với Viện nghiên cứu mía đường Việt Nam chúng tôi đã khảo nghiệm, so sánh, đánh giá diện hẹp và diện rộng; năm 2015-2017 nhân nhanh theo hệ thống sản xuất giống mía sạch bệnh 3 cấp và từ năm 2017-2020 đưa vào sản xuất đại trà. Trong quá trình sản xuất, việc áp dụng quy trình canh tác giống như các giống mía cũ: ROC10, My55-14, VD93-159, F134, F156…giống mía KK3 xuất hiện bệnh cháy lá, năng suất và chất lượng mía thấp. Sau khi thu hoạch, mầm từ gốc nẩy chậm, nhiều nông dân hoang mang lo lắng, cày phá….Nhận thấy những khó khăn cho bà con nông dân trồng vùng nguyên liệu cũng như để đưa lại lợi ích cho doanh nghiệp, 3 anh em trăn trở tìm các giải pháp để chăm sóc giống mía KK3 mang lại hiệu quả tối đa trong sản xuất, nhất là đối với người trồng mía".
Biến suy nghĩ thành hành động, nhóm nghiên cứu bắt đầu tìm tòi, học hỏi qua đồng nghiệp, qua internet, qua sách vở và đặc biệt công việc thực tế tại Công ty TNHH Mía đường Nghệ An đã giúp các tác giả áp dụng những bài học, sáng kiến đó vào thực tiễn. Cũng từ đây, sáng kiến ““Hoàn thiện quy trình trồng, chăm sóc giống mía KK3 và chuyển giao ra sản xuất đại trà” ra đời.
Sáng kiến được chuyển giao cho nông dân thông qua tăng cường tập huấn khuyến nông, Video trên youtube/ fanpage “Mía đường NASU”, tờ rơi ...Nông dân đón nhận, trồng thay thế các giống VD93-159 (QD93-159), VD00236, ROC10... trên vùng đất bãi ven sông. Kiểm soát thành công bệnh chồi cỏ hại mía, kéo dài số năm để mía lưu gốc, giảm chi phí đầu tư, tăng hiệu quả cho nông dân trồng mía. Trồng thay thế giống LK92-11, My55-14 trên các chân đất xấu, nghèo dinh dưỡng. Giống KK3 có khả năng chịu hạn rất tốt, thay đổi cơ cấu giống mía sẽ giúp tăng năng suất, thu nhập của các hộ nông dân trồng mía, đặc biệt là tỉnh Nghệ An, từ tháng 4-7 xuất hiện nắng nóng, nhiệt độ cao, gió Lào khô nóng. Với ưu thế về khả năng chịu hạn, KK3 cho đạt năng suất cao nhất, hơn giống LK92-11 từ 10-15 tấn/ha, trong điều kiện trồng mía hoàn toàn dựa vào nước trời; không được tưới.
CCS giống mía KK3 cao hơn so với giống mía LK92-11 là 0,32 CCS; cao hơn giống mía QD93-159, được mệnh danh là “Siêu ngọt” 0,19 CCS
Ngoài ra, mía KK3 không trổ cờ, khi thu hoạch, nông dân tận dụng làm nguồn thức ăn thô xanh để phát triển chăn nuôi đại gia súc. Giai đoạn đầu, mía sinh trưởng và phát triển chậm, là cơ hội để nông dân trồng xen canh các loại cây họ đậu trong ruộng mía; cải tạo đất, cân bằng hệ sinh thái, giảm sâu bệnh hại và tạo công ăn, việc làm, tăng thu nhập...
Thông qua kết nối, trao đổi thông tin qua trang mạng xã hội, ở địa chỉ Facebook “Mía đường NASU”, nhiều nông dân ở các huyện Tân Kỳ, Anh Sơn... đã áp dụng, mang lại kết quả tốt. Lãnh đạo doanh nghiệp nhận định “Sáng kiến có thể áp dụng rộng rãi, lâu dài trên cả vùng nguyên liệu của công ty, các nhà máy đường khác của tỉnh Nghệ An và các vùng trồng mía trên cả nước”.
Kỹ sư giống mía - Cao Chiến Thuật cũng cho biết, trong các năm từ 2021 đến nay, mỗi năm, các thành viên nhóm đều có ít nhất 01 sáng kiến mang lại lợi ích cho doanh nghiệp.
Làm lợi hàng chục tỉ đồng cho doanh nghiệp và người trồng mía
Với việc áp dụng sáng kiến vào sản xuất từ năm 2021 đến nay đã đưa lại hiệu quả kinh tế cao cũng như góp phần gia tăng hiệu quả xã hội. Sản lượng mía tăng thêm so với các giống mía khác, với diện tích 3.224 ha x 10 tấn/ha x 1.150.00 đồng/tấn = 37.076.000.000 đồng. Đây là thu nhập tăng thêm cho nông dân. Ngoài ra, công ty có thêm 32.240 tấn mía để ép, giảm chi phí khấu hao; tăng sản lượng đường thêm 3.224 tấn, tăng sản lượng điện được phát lên lưới điện quốc gia, hiệu quả sản xuất kinh doanh tăng. CCS giống mía KK3 cao hơn so với giống mía LK92-11 là 0,32 CCS; cao hơn giống mía QD93-159, được mệnh danh là “Siêu ngọt” 0,19 CCS.
Thời điểm sáng kiến được đưa vào áp dụng trong thực tiễn đã giúp Công ty duy trì sản xuất trong bối cảnh Chính phủ thực thi hiệp định thương mại ATIGA, giá mía đường giảm; kéo theo đó là giá thu mua mía giảm. Phục hồi vùng nguyên liệu, tăng khả năng cạnh tranh trong giai đoạn ngành đường trong nước được bảo hộ bởi 2 quyết định của Bộ Công thương: số 1578/QĐ-BCT và quyết định 1514/QĐ-BCT về chống bán phá giá và trợ cấp đối với đường từ Vương quốc Thái Lan và các nước ASEAN.
Đồng chí Ngô Vân Tú (ngoài cùng bên trái) - Bí thư Đảng ủy, Tổng Giám đốc và Ban Lãnh đạo công ty Mía Đường Nghệ An trao giấy khen và phần thưởng cho Nhóm tác giả sáng kiến
Đồng thời, sáng kiến được áp dụng hiệu quả là chất xúc tác quan trọng để nông dân tiếp tục gắn bó và trồng mía. Góp phần xóa đói, giảm nghèo, tạo công ăn việc làm; thu nhập cho nông dân; xây dựng nông nông thôn mới tại các xã trong vùng nguyên liệu, giúp Công ty thực hiện các chương trình hỗ trợ cộng đồng như tu sửa đường vận chuyển nguyên liệu gắn với giao thông, xây nhà đại đoàn kết, NASU vì tương lai, Tết vì Người nghèo...
Với hiệu quả mang lại cho người nông dân vùng trồng nguyên liệu mía và cho đơn vị, nhóm tác giả sáng kiến đã được Tổng Giám đốc Công ty Mía đường Nghệ An tặng Giấy khen "Giải A sáng kiến cải tiến năm 2021". Sáng kiến trên cũng được Đảng ủy Công ty Mía đường Nghệ An lựa chọn trình Ban Thường vụ Đảng ủy khối Doanh nghiệp tỉnh Nghệ An biểu dương các sáng kiến tiêu biểu trong các năm 2021 - 2023.
Khánh Hồng