Nhận định về các xu hướng công nghệ năm 2024, ông Gene
Alvarez, Phó Chủ tịch cấp cao tại công ty nghiên cứu và tư vấn công nghệ
Gartner (Mỹ) cho rằng: "Các xu hướng công nghệ chiến lược hàng đầu trong
năm nay tập trung vào 3 lĩnh vực quan trọng: sự gia tăng các yêu cầu và rủi ro
liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), sự phát triển của các ranh giới mới trong
lĩnh vực điện toán, và sự hợp tác ngày càng chặt chẽ giữa con người và máy
móc".
Ông nhấn mạnh rằng những xu hướng này không chỉ định hình
tương lai của công nghệ mà còn mang lại cơ hội để các nhà lãnh đạo công nghệ
thúc đẩy đổi mới một cách có trách nhiệm.
Đồng thời, ông lưu ý rằng việc ứng dụng các xu hướng này cần
đảm bảo tính minh bạch và đạo đức, từ đó góp phần xây dựng niềm tin và giá trị
bền vững trong quá trình phát triển và triển khai công nghệ.
Ảnh minh họa.
Gartner đã xác định 10 xu hướng công nghệ chủ chốt mà họ dự
báo sẽ đóng vai trò trung tâm trong việc mở ra những cơ hội tiềm năng cho các
nhà lãnh đạo công nghệ thông tin (CNTT) trong năm tới.
Những xu hướng này không chỉ phản ánh sự phát triển nhanh
chóng của công nghệ mà còn thể hiện những thay đổi sâu sắc trong cách các tổ chức
ứng dụng công nghệ để đổi mới, nâng cao hiệu quả và duy trì lợi thế cạnh tranh.
1. Tác nhân AI
Tác nhân AI (Agentic AI) là các chương trình phần mềm được
thiết kế để hoạt động một cách độc lập, đưa ra quyết định và thực hiện hành động
nhằm đạt được các mục tiêu cụ thể do con người đặt ra.
Những hệ thống này tích hợp các khả năng tiên tiến của AI với
các yếu tố như trí nhớ, khả năng lập kế hoạch, cảm biến môi trường, hướng dẫn
an toàn và nhiều yếu tố đầu vào khác. Nhờ vậy, chúng có thể hoàn thành nhiệm vụ
một cách tự động, từ đó nâng cao năng suất và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.
Gartner dự đoán rằng đến năm 2028, ít nhất 15% các quyết định
trong công việc hàng ngày sẽ được thực hiện tự động bởi các tác nhân AI, một bước
nhảy vọt đáng kể so với con số 0% vào năm 2024.
2. Các nền tảng quản trị AI
Các nền tảng quản trị AI là các giải pháp công nghệ tiên tiến
được thiết kế để đảm bảo rằng các mô hình và hệ thống AI hoạt động một cách
đáng tin cậy, minh bạch, công bằng và có trách nhiệm.
Những nền tảng này không chỉ giúp các tổ chức đáp ứng các
tiêu chuẩn về an toàn và đạo đức mà còn góp phần xây dựng niềm tin mạnh mẽ từ
khách hàng và cộng đồng.
Theo dự báo của Gartner, đến năm 2028, các doanh nghiệp áp dụng
nền tảng quản trị AI sẽ đạt được mức độ tin cậy từ khách hàng cao hơn 30% và điểm
tuân thủ quy định tốt hơn 25% so với các đối thủ không áp dụng.
Các nền tảng quản trị
AI giúp hệ thống AI hoạt động một cách đáng tin cậy, minh bạch, công bằng và có
trách nhiệm. Ảnh: Internet.
Những ứng dụng chính của nền tảng quản trị AI bao gồm đánh
giá các rủi ro và tác động tiềm ẩn, đảm bảo rằng các biện pháp kiểm soát được
duy trì trong suốt vòng đời của mô hình AI, và điều chỉnh linh hoạt các tiêu
chuẩn quản trị để phù hợp với sự phát triển công nghệ và bối cảnh pháp lý.
Đây là chìa khóa để các tổ chức tận dụng tối đa tiềm năng của
AI mà vẫn duy trì được trách nhiệm xã hội và sự phù hợp với các quy định.
3. Bảo mật chống thông tin sai lệch
Khi AI tạo sinh ngày càng được sử dụng phổ biến và trở nên
tinh vi hơn, nguy cơ công nghệ này bị lợi dụng cho những mục đích tiêu cực cũng
gia tăng, bao gồm việc phát tán thông tin sai lệch hoặc độc hại nhằm tấn công
các doanh nghiệp.
Công nghệ bảo mật chống thông tin sai lệch đã ra đời để bảo
vệ các tổ chức và cá nhân khỏi những mối đe dọa này, bằng cách ngăn chặn và đối
phó với sự lan truyền của thông tin sai lệch trên các nền tảng trực tuyến.
Gartner dự báo rằng trong vòng 4 năm tới, một nửa số doanh
nghiệp sẽ triển khai các sản phẩm, dịch vụ hoặc tích hợp các tính năng đặc biệt
để giải quyết vấn đề bảo mật thông tin sai lệch, tăng mạnh so với mức chưa đến
5% hiện tại.
Điều này phản ánh tầm quan trọng ngày càng lớn của việc xây
dựng một môi trường thông tin an toàn và đáng tin cậy trong bối cảnh kỹ thuật số
phức tạp hiện nay.
4. Mật mã hậu lượng tử
Gartner cảnh báo rằng những tiến bộ trong điện toán lượng tử
sẽ khiến nhiều loại mật mã truyền thống trở nên không còn an toàn vào năm 2029.
Điều này sẽ tạo ra nhu cầu cấp thiết đối với các hệ thống mật mã hậu lượng tử
(Post-quantum cryptography), có khả năng bảo vệ dữ liệu không chỉ trước các máy
tính lượng tử mà còn cả trước các máy tính cổ điển.
Mặc dù thời điểm cụ thể khi điện toán lượng tử thực sự bước
vào kỷ nguyên mới vẫn chưa rõ ràng, nhưng các tổ chức như Viện Tiêu chuẩn và
Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) đã nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp và tổ chức cần
chủ động chuẩn bị hệ thống bảo mật của mình để đối phó với những thay đổi mang
tính cách mạng này trong tương lai gần.
5. Trí thông minh vô hình trong môi trường xung quanh
Trí thông minh vô hình trong môi trường xung quanh (Ambient
invisible intelligence) đề cập đến việc tích hợp một cách mượt mà các công nghệ
cảm biến vào môi trường sống hàng ngày, hoạt động tự động mà không cần sự can
thiệp của người dùng.
Những ứng dụng đầu
tiên của Trí thông minh vô hình trong môi trường xung quanh giúp giải quyết các
vấn đề trong lĩnh vực hậu cần. Ảnh: Internet.
Sự phát triển này sẽ được thúc đẩy nhờ vào việc sử dụng các
cảm biến giá rẻ, giúp theo dõi một cách linh hoạt và tiết kiệm chi phí. Theo dự
báo của Gartner, đến năm 2027, những ứng dụng đầu tiên của công nghệ mới này sẽ
tập trung vào việc giải quyết các vấn đề trong lĩnh vực hậu cần, như kiểm tra
kho bán lẻ theo thời gian thực và quản lý hàng hóa dễ hỏng, mang lại hiệu quả
vượt trội và khả năng mở rộng linh hoạt.
6. Máy tính tiết kiệm năng lượng
Sự phát triển mạnh mẽ của AI đã làm nổi bật mối quan tâm về
lượng năng lượng và khả năng tính toán khổng lồ cần thiết để vận hành các hệ thống
AI. Thực tế, những nhiệm vụ như đào tạo AI, tối ưu hóa và kết xuất phương tiện,
cùng với nhiều ứng dụng khác, có thể là một trong những yếu tố chính góp phần
vào lượng khí thải carbon đáng kể của nhiều tổ chức.
Gartner dự báo rằng vào cuối thập kỷ này, các công nghệ tính
toán tiên tiến, như bộ tăng tốc hình thái thần kinh và các phương pháp mới lạ,
sẽ xuất hiện và hỗ trợ các nhiệm vụ AI và tối ưu hóa, đồng thời tiêu thụ ít
năng lượng hơn rất nhiều, mở ra cơ hội mới để giảm thiểu tác động môi trường của
các hệ thống công nghệ cao.
7. Điện toán lai
Khi các mô hình điện toán ngày càng tiến bộ, các giải pháp
lưu trữ, tính toán và mạng cần thiết để hỗ trợ chúng cũng sẽ tiếp tục phát triển.
Gartner mô tả điện toán lai như một sự kết hợp tinh vi của những cơ chế này, nhằm
giải quyết các thách thức tính toán và mở rộng khả năng ứng dụng của những công
nghệ tiên tiến như AI, vượt qua các giới hạn hiện tại.
Gartner dự báo rằng các cấu trúc điện toán lai này sẽ tạo ra
những môi trường đổi mới hiệu quả và mạnh mẽ hơn, vượt trội so với các cơ chế
truyền thống, mở ra những khả năng mới trong việc tối ưu hóa và nâng cao hiệu
suất công nghệ.
8. Điện toán không gian
Điện toán không gian đề cập đến việc nâng cao thế giới vật
lý thông qua các công nghệ kỹ thuật số như thực tế tăng cường (AR) và thực tế ảo
(VR), nhằm tạo ra những cấp độ tương tác sâu sắc hơn giữa không gian thực và
không gian ảo.
Những công nghệ này đang ngày càng thu hút sự chú ý trong
ngành công nghiệp trò chơi, đặc biệt là với các hệ thống như sản phẩm thiết bị
thực tế ảo Oculus của Meta, và trong lĩnh vực bán lẻ trực tuyến, nơi các công
ty như IKEA và Nike đang mang đến trải nghiệm AR cho người tiêu dùng.
Gartner dự báo rằng đến năm 2033, thị trường điện toán không
gian sẽ phát triển mạnh mẽ, tăng gấp 10 lần so với quy mô hiện tại, từ 110 tỷ
USD lên 1,7 nghìn tỷ USD.
9. Robot đa chức năng
Theo Gartner, với khả năng thực hiện nhiều nhiệm vụ đồng thời,
những cỗ máy đa năng này sẽ thay thế những robot truyền thống được thiết kế chỉ
để thực hiện một công việc duy nhất lặp đi lặp lại.
Robot đa chức năng sẽ
mở ra cơ hội mới trong lĩnh vực sản xuất. Ảnh: Internet.
Không chỉ mang lại hiệu quả vượt trội, các cỗ máy này còn được
thiết kế để làm việc cùng và hỗ trợ con người, mở ra cơ hội mới trong sản xuất
và tạo điều kiện thuận lợi cho các tương tác giữa người và máy.
Thực tế, Gartner dự báo rằng đến năm 2030, 80% người dân sẽ
tương tác với các robot thông minh hàng ngày, một con số tăng mạnh so với chỉ
10% hiện tại.
10. Tăng cường thần kinh
Tăng cường thần kinh (Neurological enhancement) đề cập
đến việc sử dụng các công nghệ để đọc và giải mã hoạt động của não, nhằm cải
thiện khả năng thực hiện các nhiệm vụ nhận thức của con người. Quá trình này được
thực hiện thông qua việc sử dụng giao diện não-máy đơn hướng hoặc giao diện
não-máy song hướng (BBMI).
Gartner chỉ ra rằng các công nghệ này đặc biệt có tiềm năng
trong việc nâng cao kỹ năng của con người, thúc đẩy tiếp thị thế hệ tiếp theo
và cải thiện hiệu suất công việc.
Dự báo đến năm 2030, 30% lực lượng lao động trí óc sẽ phụ
thuộc vào những cải tiến này để tăng năng suất, tối ưu hóa công việc và duy trì
tính cạnh tranh khi AI ngày càng phát triển mạnh mẽ tại nơi làm việc.
Phan Văn Hòa
Nguồn: baonghean.vn